Podobno języki dzielą się na takie, które mają najwięcej przymiotników, najwięcej rzeczowników i najwięcej czasowników. A podział ten ma wpływać na osobowości ich użytkowników. Taki francuski miałby być na przykład językiem pełnym przymiotników, a Francuzi - ludźmi przywiązującymi dużą wagę do cech danej rzeczy. Jeśli to prawda, Suahilijczycy muszą być ich przeciwieństwem. Przymiotników w suahili jest bowiem jak na lekarstwo, zwłaszcza tych rodzimych. A właśnie te się odmieniają. Przedrostek, jaki do nich dołączamy, zależy od klasy rzeczownika, który określają.
Weźmy kilka przykładów:
Weźmy kilka przykładów:
-kubwa -duży
-dogo - mały
-refu - długi
-fupi - krótki
-zuri - dobry, ładny
-baya - zły, brzydki
-pya - nowy
-kuu - ważny
-gumu - trudny
-kali - ostry
-pana - szeroki
-tamu - słodki
-zee - stary
-zima - cały
-gumu - trudny
-kali - ostry
-pana - szeroki
-tamu - słodki
-zee - stary
-zima - cały
W klasie ludzie będziemy je odmieniali:
mtu mkubwa - duży człowiek
wasichana wazuri - ładne dziewczyny.
Ale już w klasach 5. i 6.:
jina zuri (bez prefiksu) - ładne imię
majina mazuri - ładne imiona
Bez prefiksu odmieniamy też przymiotnik z rzeczownikami z klas 9. i 10., np. habari fupi - krótka wiadomość/krótkie wiadomości.
Nieco inaczej zachowują się przymiotniki zaczynające się od samogłoski:
-ema - dobry
-ingine - inny
-ingi - wielu (w suahili to przymiotnik)
-embemba - wąski
-erevu - mądry
Przedrostek m- będzie tu przyjmował formę mw-, wa- natomiast we-. Przymiotniki określające rzeczowniki z klasy 5. będą się zaczynały od j-, kl. 6 od me-. Ki- z klasy 7. zamieni się w ch-, a vi- z klasy 8. w vy-. Przymiotniki zaczynające się od samogłoski w klasach 9. i 10. będą przyjmowały przedrostek ny-. Wszystkie te zmiany wynikają ze zjawiska zwanego harmonią wokaliczną. Przykłady:
kitabu chema - dobra książka
mtu mwingine - inny człowiek
habari nyingi - wiele wiadomości
Wszystkie te formy znajdziecie oczywiście w niezbędnej każdemu uczącemu się suahili tabeli odmian.
Przymiotniki zapożyczone po prostu się nie odmieniają. Oto kilka przykładów:
safi - czysty
dhalili - słaby
rahisi - tani
ghali - drogi
muhimu - ważny
mtu mkubwa - duży człowiek
wasichana wazuri - ładne dziewczyny.
Ale już w klasach 5. i 6.:
jina zuri (bez prefiksu) - ładne imię
majina mazuri - ładne imiona
Bez prefiksu odmieniamy też przymiotnik z rzeczownikami z klas 9. i 10., np. habari fupi - krótka wiadomość/krótkie wiadomości.
Nieco inaczej zachowują się przymiotniki zaczynające się od samogłoski:
-ema - dobry
-ingine - inny
-ingi - wielu (w suahili to przymiotnik)
-embemba - wąski
-erevu - mądry
Przedrostek m- będzie tu przyjmował formę mw-, wa- natomiast we-. Przymiotniki określające rzeczowniki z klasy 5. będą się zaczynały od j-, kl. 6 od me-. Ki- z klasy 7. zamieni się w ch-, a vi- z klasy 8. w vy-. Przymiotniki zaczynające się od samogłoski w klasach 9. i 10. będą przyjmowały przedrostek ny-. Wszystkie te zmiany wynikają ze zjawiska zwanego harmonią wokaliczną. Przykłady:
kitabu chema - dobra książka
mtu mwingine - inny człowiek
habari nyingi - wiele wiadomości
Wszystkie te formy znajdziecie oczywiście w niezbędnej każdemu uczącemu się suahili tabeli odmian.
 |
| źródło: University of Kansas |
Przymiotniki zapożyczone po prostu się nie odmieniają. Oto kilka przykładów:
safi - czysty
dhalili - słaby
rahisi - tani
ghali - drogi
muhimu - ważny
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz