wtorek, 25 sierpnia 2015

Suahilijskie przysłowia


Długo czekałam na temat przysłów w akcji W 80 blogów dookoła świata i wreszcie się udało! A to dlatego, że suahilijski zasób powiedzeń i mądrości ludowych jest naprawdę bogaty. Do tego całe wieki dominacji kultury mówionej nad pisaną sprawiły, że przysłowia wciąż są żywe i często używane, a ich znajomość świadczy o obyciu i dobrym stylu. Są więc na znacznie lepszej pozycji niż nasze powiedzenia, które już niedługo znaleźć będzie można tylko w literaturze i ewentualnie skansenie. Wybrałam dla Was kilka moich ulubionych lub po prostu takich, które wydały mi się zabawne. Ale co chyba najbardziej zaskakujące, do sporej części z nich można znaleźć polskie odpowiedniki. Może różnice kulturowe pomiędzy Polską a Afryką Wschodnią nie są wcale tak duże, jak nam się wydaje? 


Haraka haraka haina baraka
znaczenie: Pośpiech nie ma błogosławieństwa
po naszemu: Śpiesz się powoli

Kidole kimoja hakivunji chawa
znaczenie: Jeden palec nie zabije wszy
po naszemu: Co dwie głowy to nie jedna

Majuto ni mjukuu
znaczenie: Żal jest wnukiem
po naszemu: Żal przychodzi po niewczasie

Ukitaka cha mvunguni sharti uiname
znaczenie: Jeśli chcesz coś z podłogi, musisz się schylić

La kuvunda halina ubani
znaczenie: Smrodu nie można zamaskować nawet kadzidłem
po naszemu: I w Paryżu nie zrobią z owsa ryżu

Hasira ni hasara
znaczenie: Złość przynosi szkodę

Rafiki mwema si ndugu mbaya
znaczenie: Lepszy dobry przyjaciel niż zły krewny

Siku za mwizi ni arobaini
znaczenie: Dni złodzieja jest czterdzieści
po naszemu: Na złodzieju czapka gore

Akili ni nywele, kila mtu ana zake
znaczenie: Rozum jest jak włosy, każdy ma własne

Mkono mtupu haulambwi
znaczenie: Nie liże się pustej ręki

Mvumilivu hula mbivu
znaczenie: Cierpliwy je dojrzałe

Paka akiondoka panya hutawala
znaczenie: Kiedy kot odchodzi, rządzą myszy
po naszemu: Kiedy kota nie ma, myszy harcują

Jogoo wa shamba hawiki mjini
znaczenie: Kogut ze wsi nie zapieje w mieście

Mtoto wa nyoka ni nyoka
znaczenie: Dziecko węża jest wężem
po naszemu: Niedaleko pada jabłko od jabłoni

Tabia ni ngozi
znaczenie: zwyczaj jest skórą (ciężko się go pozbyć)
po naszemu: Przyzwyczajenie jest drugą naturą człowieka

Damu ni nzito kuliko maji
znaczenie: Krew jest cięższa od wody

Penye nia pana njia
znaczenie: Gdzie jest potrzeba, jest też droga
po naszemu: Dla chcącego nic trudnego

Kikulacho kiko nguoni wako
znaczenie: To, co cię gryzie, jest w twoim ubraniu

Haba na haba hujaza kibaba
po naszemu: Ziarnko do ziarnka i zbierze się miarka


Ostatnie z powiedzeń może się wydać znajome osobom mieszkającym w... Skandynawii. Piosenka z tym przysłowiem w refrenie królowała bowiem w 2011 roku na norweskich listach przebojów. Norweska piosenkarka kenijskiego pochodzenia Stella Mwangi reprezentowała swój kraj na konkursie Eurowizji i doszła z piosenką Haba haba do półfinału.




Sprawdźcie też przysłowia z innych krajów:

Chiny

Biały Mały Tajfun: Chińskie powiedzenia i przysłowia

Francja
Madou en France: Piękne francuskie cytaty
Français-mon-amour: Francuskie powiedzenia i przysłowia
Między Francją a Szwajcarią: Francuskie przysłowia z kotami w roli głównej 
Blog o Francji, francuzach i języku francuskim: 5 francuskich mądrości ludowych

Kirgistan
O języku kirgiskim po polsku: Kirgiskie przysłowia

Litwa
Na Litwie: Litewskie powiedzenia i przysłowia
Niemcy
Niemiecki po ludzku: Przysłowia związane z czasem

Rosja
Blog o tłumaczeniach i języku rosyjskim: Rosyjskie powiedzenia związane z jedzeniem

11 komentarzy:

  1. Piękny ten język a pierwsze przysłowie to z haraka haraka wpada w ucho od razu.

    OdpowiedzUsuń
  2. 'Kogut ze wsi nie zapieje w mieście' - w jakim znaczeniu używa się tego przysłowia? Niezwykle mnie zaciekawiło :)

    I dzięki za Eurowizyjny kawałek, już wiem, czego nie będę mogła wybić sobie z głowy do wieczora ^^

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dokładnie to samo przysłowie mnie zafrapowało, też czekam na wyjaśnienie :)

      Usuń
    2. Chodzi o to, że ktoś, kto wychował się na wsi i spędził tam większość życia, nie przyzwyczai się do życia w mieście.

      Usuń
    3. A ja próbowałam doszukać się głębszej metafory :D

      Usuń
  3. Bardzo ciekawe przysłowia, muszę gdzieś je sobie zapisać.

    Planuję kiedyś nauczyć się suahili, to będę się wczuwać w kulturę tego języka :)

    OdpowiedzUsuń
  4. Fajne te przysłowia! Tylko jednego zupełnie nie rozumiem: jak zinterpretować: "Nie liże się pustej ręki"...?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To chyba takie przeciwieństwo naszego "Nie gryzie się ręki, która karmi". Ręki, która karmi, się nie gryzie, tylko się ją liże. Ale jak ręka jest pusta, to lizać nie warto. ;)

      Usuń
    2. O, to też mnie zaciekawiło! Dzięki za wyjaśnienie!

      Usuń