wtorek, 9 września 2014

Aj em, ju ar.... Odmieniamy być i mieć

Cóż by to była za nauka języka bez odmiany tych dwóch czasowników. Ale żeby to zrobić, musimy najpierw poznać zaimki osobowe. W suahili wyglądają one tak:

liczba pojedyncza
1 os. mimi (ja)
2 os. wewe (ty)
3 os. yeye (on, ona, ono)

liczba mnoga
1 os. sisi (my)
2 os. nyinyi (wy)
3 os. wao (oni, one)

Czasownik być ma w bezokoliczniku formę kuwa i tak się odmienia w czasie przeszłym i przyszłym. W teraźniejszym jednak wyjątkowo występuje pod postacią ni dla wszystkich osób. Przeczenie tej formy to si
Mimi ni mwalimu. - Jestem nauczycielem.
Wewe ni rafiki yangu. - Jesteś moim przyjacielem.
Sisi ni wanafunzi. - Jesteśmy uczniami.
Wao si Waswahili. - Oni nie są Suahilijczykami.  


Czasownik mieć nie istnieje. Po prostu. Oczywiście da się wyrazić ideę posiadania. Robi się to za pomocą czasownika kuwa (być) i spójnika na (i, z). Nie mamy czegoś, tylko z czymś jesteśmy. Cóż za zaprzeczenie konsumpcyjnego stylu życia! W czasie teraźniejszym odmiana wygląda tak, że przedrostek osoby (poznaliśmy je we wpisie o czasownikach) łączymy z na

               liczba pojedyncza                       liczba mnoga
1 os.       nina                                             tuna
2 os.       una                                              mna
3 os        ana                                              wana

I już możemy powiedzieć:
Mimi nina kitabu. - Mam książkę. 
Yeye ana kalamu. - On/ona/ono ma długopis. 
Nyinyi mna rafiki. - Macie przyjaciół. 

źródło: University of Kansas

2 komentarze:

  1. "Yeye ni rafiki yangu. - Jesteś moim przyjacielem."
    Oj, czy nie wkradł się tu czasem błąd do osoby?

    "Nyinyi mna rafiki. - Macie przyjaciół."
    Czy to może znaczyć również "Macie przyjaciela"? Czy bez kontekstu da się rozróżnić liczbę?

    Odmienne koncepcje "mieć" w różnych językach są ciekawe. Z brakiem tego czasownika spotkałam się też w fińskim, ale suahilska wersja jest znacznie bardziej bezinteresowna :)

    Z wyrazami szacunku
    Kazik

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję za czujność, już zmieniłam yeye na wewe. :)

      "Nyinyi mna rafiki. - Macie przyjaciół."
      Czy to może znaczyć również "Macie przyjaciela"? Czy bez kontekstu da się rozróżnić liczbę?

      W tym wypadku nie da się rozróżnić bez kontekstu, czy chodzi o przyjaciela czy o przyjaciół, bo rzeczowniki z klasy 9 i ich mnogie odpowiedniki z klasy 10 wyglądają tak samo. Ale gdyby w grę wchodziła odmiana, w której widać prefiksy klas, to już tak. Np. rafiki ya Juma - przyjaciel Jumy, ale Rafiki za Tanzania - Przyjaciele Tanzanii.

      Usuń