środa, 17 czerwca 2015

Bajka o kobiecie i kocie


Mwanamke na paka

Paka aliondoka akakaa nyumbani mwa mwanamke mmoja. Siku moja mwanamke akamwambia: "Paka, mimi nitakupa usimamizi wangu". Paka akamwambia: "Nimekiri kusimamia, lakini usimamizi gani utakaonipa?". Mwanamke kamjibu: "Nitakupa usimamizi wa jikoni pale, nikesha pika; nitakuachia samaki ya kuongojea maana nikesha pika husinzia". Paka akamjibu: "Nimekiri kungojea". Hata siku moja alipokwisha pika, paka akamwambia: Kikaango acha wazi". Naye mwanamke akakiri kuacha wazi. Aliposinzia mwanamke, paka akatazama samaki ndani ya kikaango, mate yanamtondoka; mwisho akasema: "Nitakula". Hata alipoamka mwanamke, akaona chunguni hamna kitu, akamwambia: "Jinsi gani chunguni hamna kitu?". Paka akamwambia: "Twende tuulize sheri'a kama anayesimamia hapewi chakula?". Mwanamke akampiga akamfukuza. Akasimamia mwenyewe vyungu vyake, akavifunika. 

Kobieta i kot

Był sobie kot, który mieszkał w domu pewnej kobiety. Któregoś dnia kobieta zwróciła się do niego: "Kocie, zastąpisz mnie w czymś, co zwykle sama wykonuję". Kot powiedział: "Zgadzam się, ale jakie to zadanie chcesz mi powierzyć?". Kobieta powiedziała: "Powierzę ci zadanie polegające na pilnowaniu potrawy gotującej się w kuchni. Zostawię ci rybę do pilnowania, a zanim dojdzie, ja się zdrzemnę".Kot odpowiedział: "Dobrze, będę pilnował". I tak było, aż pewnego dnia, gdy kot miał dopilnować, kiedy ryba będzie gotowa, poprosił kobietę: "Zostaw garnek otwarty". Kobieta się zgodziła. Gdy udała się na drzemkę, kot przyglądał się rybie w garnku i ślinka mu ciekła. W końcu powiedział: "Zjem". Gdy kobieta się obudziła, zobaczyła, że garnek jest pusty, więc zapytała: "Co się stało, że w garnku niczego nie ma?". Kot odpowiedział: "Chodźmy do sędziego i zapytajmy, czy może być tak, że ktoś, kto jest strażnikiem, nie otrzymuje jedzenia". Kobieta pogoniła kota. Odtąd sama pilnowała swoich garnków i je przykrywała. 


źródło: Pawlak N., Języki afrykańskie, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. 


źródło: wikimedia.org

środa, 10 czerwca 2015

Rozkazy


Rozkaźnik w języku suahili jest prosty jak konstrukcja cepa. To po prostu czysty czasownik bez żadnych przedrostków.

Soma! - Czytaj!
Ondoka! - Odejdź!
Kumbuka! - Pamiętaj!

Z przedrostkiem bezokolicznika występują w tej roli tylko czasowniki jednosylabowe, np. Kula! - Jedz!. Od tych reguł są tylko trzy wyjątki:

Lete! - Przynieś!
Njoo! - Przyjdź!
Nenda! - Idź!

Jeśli zwracamy się do więcej niż jednej osoby, trzeba po prostu dodać końcówkę -ni.

Someni! - Czytajcie!
Kuleni! - Jedzcie!
Nendeni! - Chodźcie!

Trzeba jednak pamiętać, że takie rozkaźniki nie są zbyt grzeczne. Można się za ich pomocą zwrócić do osoby dużo młodszej lub o niższym statusie społecznym, a i tak nie będzie to miłe. Do grzecznego wyrażania próśb służy tryb życzący, ale o nim następnym razem.