niedziela, 7 września 2014

Hujambo?

Pozdrowienia to w kulturze suahili bardzo ważna sprawa. Mogą trwać i kilka minut, a ich pominięcie byłoby bardzo niegrzeczne. Nawet jeśli za dobrze nie znamy osoby, którą pozdrawiamy, wypada zapytać, co słychać u jej rodziny, jak się mają dzieci czy jak minął jej dzień. Nie ma to nic wspólnego ze wścibstwem, ponieważ odpowiedzieć można tylko w jeden sposób. Narzekanie nie jest tu mile widziane, dlatego zawsze odpowiadamy, że wszystko u nas dobrze. Kiedy chcemy kogoś pozdrowić, pytamy:
- Hujambo?
Dosłownie oznacza to, czy nie ma żadnych spraw (które mogłyby cię dręczyć). Odpowiedź to zawsze:
- Sijambo. (Nie ma żadnych spraw.)
Kiedy zwracamy się do więcej niż jednej osoby, mówimy:
- Hamjambo?
Odpowiedź to:
- Hatujambo. 
Możemy też zapytać o członków rodziny, np. o męża:
- Mume wako hajambo? (Czy twój mąż ma się dobrze?)
- Hajambo. 
Albo o dzieci:
- Watoto wako hawajambo?
- Hawajambo. 
Kiedy chcemy zapytać rozmówcę, jak się ma, nie trzeba powtarzać całej sekwencji, wystarczy powiedzieć:
- Na wewe? (A ty?)

Jest jeszcze kilka innych sposobów pytania, jak ma się nasz rozmówca:
- U hali gani? (Dosłownie: w jakim jesteś stanie.)
- M hali gani? (To samo do więcej niż jednej osoby.)
- Habari gani? (Jakie wieści?)
- Habari yako? (Jak twoje sprawy?)
- Habari zenu? (Jak wasze sprawy?)
Zwrot z habari jest bardzo wygodny, można nim zapytać praktycznie o wszystko:
- Habari za kazi? (Jak w pracy?)
- Habari za shule? (Jak w szkole?)
- Habari za nyumbani? (Jak w domu?)
- Habari za safari? (Jak minęła ci podróż?)
Odpowiedź to zawsze nzuri, njema albo safi, co znaczy po prostu dobrze, ewentualnie salama, czyli spokojnie. 

Jeśli zwracamy się do starszej osoby, należy wyrazić więcej szacunku. Mówimy wtedy:
- Shikamoo!
Historyczne znaczenie tego zwrotu to ponoć: padam do twych stóp. 
- Marahaba!  - odpowiada starsza osoba, dając nam tym samym do zrozumienia, że pozdrowienia zostały przyjęte. 

Skoro już jesteśmy przy grzeczności, te słowa zawsze warto znać:
- tafadhali - proszę
- asante - dziękuję (żeby podziękować więcej niż jednej osobie, należy użyć formy asanteni);
- samahani - przepraszam;
- kwaheri  - do widzenia (żeby pożegnać się z więcej niż jedną osobą, należy użyć formy kwaherini).

I jeszcze jedno. Kiedy chcemy wejść do jakiegoś domu lub pomieszczenia, zamiast pukania mówimy:
- Hodi!
I czekamy, aż ktoś odpowie:
- Karibu! 

Pozdrowienia możecie poćwiczyć z tą sympatyczną panią:


Albo nawet sobie pośpiewać w iście swojskim i discopolowym rytmie. :)


4 komentarze:

  1. Wszystko wydaje się takie przyjemne do nauki. Zawsze lubiłem na lingwistyce obserwować, jak w językach mało popularnych zmieniają się tematy przy liczbie mnogiej, rodzaju, bardzo miło wspominam te lekcje. :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Też uważam, że gramatyka potrafi być naprawdę ciekawa.

      Usuń
  2. Habari za safari :) I mam już swój ulubiony zwrot :)
    Podoba mi się tu, chyba będę zaglądać częściej!
    Pozdrawiam,
    Dorota

    OdpowiedzUsuń